Zaktualizowano 02 DEC 2020
Dzięki udostępnianiu nieporównywalnie dużej liczbie pożyczek udzielanych przez wiele różnych firm pożyczkowych na całym świecie, rynek Mintos zapewnia doskonały sposób na zbudowanie bardzo dobrze zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego pożyczek. Jakkolwiek dywersyfikacja jest najważniejszym elementem umożliwiającym osiągnięcie długoterminowych celów finansowych, przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka, to pozostaje pytanie — jak wybrać, w które pożyczki inwestować? Czy należy przyjrzeć się efektywności pożyczek, czy raczej sile finansowej firmy pożyczkowej? A może uwzględnić jedno i drugie? Czy efektywność pożyczki jest w ogóle ważna, jeśli pożyczki są objęte zobowiązaniem odkupu przez firmę pożyczkową?
Inwestorzy wciąż zadają nam te pytania i widzimy, jak chętnie dyskutują o nich na forach. Martins Valters, dyrektor operacyjny/dyrektor finansowy i współzałożyciel Mintos, postanowił poświęcić trochę czasu i dołączyć do dyskusji, aby przedstawić nasze spojrzenie na ten temat.
Najważniejsze fakty
– Efektywność pożyczek jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na stopy zwrotu osiągane przez inwestorów, a także ma bezpośredni wpływ na działalność firmy pożyczkowej.
– Firma pożyczkowa odgrywa ważną rolę jako podmiot obsługujący pożyczki i zapewniający zobowiązanie odkupu (jeśli dotyczy)
– Zdolność firmy pożyczkowej do wywiązania się ze zobowiązania odkupu zależy od efektywności udzielonych przez nią pożyczek oraz pozycji/skali rynkowej, ponieważ środki na odkup pochodzą głównie z dodatkowego spreadu.
Ogólnie rzecz biorąc, inwestując w pożyczki na Mintos, inwestorzy uzyskują ekspozycję na pożyczkę bazową udzieloną pożyczkobiorcy przez firmę pożyczkową. Obecnie jest to realizowane poprzez przeniesienie praw wierzytelności wobec pożyczkobiorcy wynikających z umowy pożyczki z firmy pożyczkowej na inwestora na podstawie umowy cesji. W przyszłości, pożyczki na Mintos będą klasyfikowane jako regulowany instrument finansowy o nazwie Notes.
Niezależnie od struktury inwestycji, inwestorzy otrzymają zainwestowaną kwotę główną i odsetki, gdy każdy pożyczkobiorca dokonuje spłat zgodnie z umową pożyczki. Otrzymana w formie spłaty części kwoty kapitału pomniejsza wartość bilansową dokonanej przez inwestorów inwestycji w pożyczkę, natomiast część dotycząca odsetek i prowizji za zwłokę jest traktowane jako dochód inwestora. Innymi słowy, inwestorzy zarabiają na swoich inwestycjach, gdy pożyczkobiorcy dokonują spłat pożyczek.
Znaczenie efektywności pożyczek
W rezultacie dyscyplina spłat dokonywanych przez pożyczkobiorców jest najważniejszym aspektem wpływającym na osiągane przez inwestorów stopy zwroty. Kiedy wprowadzamy jakąkolwiek firmę pożyczkową na rynek, przede wszystkim przyglądamy się efektywności udzielanych przez nią pożyczek. Badamy, czy na podstawie historycznych wyników pożyczek możemy mieć wystarczającą pewność, że pożyczki udzielone przez daną firmę pożyczkową zapewnią inwestorom na naszym rynku akceptowalne stopy zwrotu skorygowane o ryzyko.
Na przykład, jeśli pożyczka wynosi 2 000 EUR i jest oferowana inwestorom z oprocentowaniem wynoszącym 10%, wówczas oczekiwana spłata pożyczki (tj. łączne spłaty z tytułu pożyczki) powinna wynosić co najmniej 2 000 EUR kwoty kapitału plus 10% odsetek w skali roku za dany okres. Jeśli wynosi ona mniej, takiej pożyczki nie można uplasować na naszym rynku. W rzeczywistości kwota spłaty pożyczki powinna być wyższa, ponieważ firmy pożyczkowe muszą również pokrywać swoje koszty operacyjne — marketing, obsługę pożyczkobiorców, prowadzenie windykacji itp. – a także uwzględnić marżę (więcej o tym przeczytasz w naszym poście na blogu o strukturze kosztów pożyczek krótkoterminowych tutaj).
Nasz proces badania due diligence nie kończy się po tym, jak firma pożyczkowa dołącza do Mintos. Otrzymujemy informacje o efektywności pożyczek w czasie rzeczywistym za pośrednictwem interfejsu API dla pożyczek udostępnianych na platformie i na bieżąco przeglądamy ogólne wyniki każdej firmy pożyczkowej. Więcej informacji na temat naszego procesu due diligence znajduje się na naszym blogu.
Jak w Mintos oceniamy efektywność pożyczek?
W Mintos przeprowadzamy analizę analogicznych okresów (vintage analysis) w celu oceny jakości kredytowej portfela pożyczek. Oznacza to, że grupujemy pożyczki na podstawie okresu ich udzielenia, czyli „vintage” (zazwyczaj jest to miesiąc kalendarzowy) i śledzimy ich wyniki — ile pożyczek jest spłacanych, ile ma opóźnienia w spłacie, a ile jest niespłaconych. Pozwala to na lepsze zrozumienie efektywności pożyczek w czasie, gdyż nie jest ona wówczas obciążona zmianami dotyczącymi całkowitej wielkości portfela.
W ramach analizy analogicznych okresów przyglądamy się spłatom — całkowitym otrzymanym spłatom kwoty kapitału, odsetek i wszelkich innych opłat w stosunku do wyemitowanego kapitału. W szczególności bierzemy pod uwagę czas spłaty oraz całkowitą spłatę jako procent wyemitowanego kapitału. Czas spłaty pokazuje, ile miesięcy potrzeba, aby otrzymać spłaty równe wypłaconej kwocie kapitału pożyczki. Wskaźnik ten powinien być ściśle skorelowany z efektywnym okresem spłaty pożyczki. Powolne dokonywanie spłat i niska łączna kwota spłat mogą wskazywać na problemy związane z udzielaniem pożyczek i/lub procesem ich windykacji.
Poniżej przedstawiono przykład analizy spłat pożyczek osobistych w okresie 8-10 miesięcy. Jak pokazano na wykresie, roczna spłata osiąga 100% w ciągu 5-7 miesięcy, a ostateczny poziom spłaty osiąga 120% po 9-11 miesiącach dla wszystkich okresów, zapewniając w ten sposób roczną stopę zwrotu w wysokości około 20%. Opierając się na historycznych wynikach, możemy dojść do wniosku, że efektywność pożyczki jest zadowalająca i że takie pożyczki powinny zapewniać inwestorom odpowiednie stopy zwroty skorygowane o ryzyko i generować wystarczającą łączną spłatę dla firmy pożyczkowej, aby pokryć jej koszty i marżę zysku.
Wiele firm pożyczkowych funkcjonujących na rynku Mintos prowadzi działalność w wielu krajach, a ponadto, niektóre oferują więcej niż jeden produkt pożyczkowy. Każdy nowy kraj i produkt pożyczkowy oceniamy oddzielnie. Oznacza to, że firma pożyczkowa może udzielić i obsługiwać najbardziej efektywne pożyczki w jednym kraju, ale jeśli efektywność pożyczki w nowym kraju pozostaje w tyle lub nie ma wystarczająco dobrych wyników, nie zezwolimy, aby pożyczki z nowego kraju zostały udostępnione na naszym rynku. To samo dotyczy nowych produktów pożyczkowych. Inne podejście może również dotyczyć pożyczek udzielonych przez tę samą firmę pożyczkową w tym samym kraju. Na przykład, możemy stwierdzić, że istnieje znacząca różnica efektywności pomiędzy pożyczkami udzielonymi nowym klientom a pożyczkami udzielonymi obecnym klientom, tj. regularnym pożyczkobiorcom. Może to być szczególnie prawdziwe w przypadku pożyczek krótkoterminowych, w przypadku których efektywność pożyczek udzielanych regularnym pożyczkobiorcom może być zadowalająca, a w przypadku pożyczek dla nowych klientów — nie. W takim przypadku ograniczylibyśmy funkcjonowanie firmy pożyczkowej i zezwolilibyśmy jej na udostępnienie na rynku pożyczek udzielanych regularnym pożyczkobiorcom.
Niestety, czasami pożyczkobiorcy nie będą w stanie dotrzymać terminów spłat. Może to wynikać z utraty pracy, złego zarządzania finansami osobistymi lub wielu innych przyczyn. Niewykonanie zobowiązań przez pożyczkobiorcę stanowi część działalności pożyczkowej. Niewykonanie zobowiązań może być bardzo różne, w zależności od rodzajów pożyczek, kraju, a nawet być zależne od różnych segmentów pożyczkobiorców dla tego samego rodzaju pożyczki w tym samym kraju. Nie ma jednak łatwej odpowiedzi na pytanie „jaki jest właściwy poziom niewykonania zobowiązań”. Na efektywność pożyczki należy patrzeć w kontekście wielu innych czynników, w tym odsetek pobieranych od pożyczkobiorców. Może się tak zdarzyć, że pożyczki z wyższymi wskaźnikami niewykonania zobowiązań mogą na koniec przynieść wyższe zyski w porównaniu z pożyczkami o niższych wskaźnikach niewykonania zobowiązań, ponieważ w pierwszym przypadku pożyczkobiorcy płacą wyższe oprocentowanie, co rekompensuje niewykonanie zobowiązań w całym portfelu.
Prowadzi to do pytania: czy inwestorzy powinni przyglądać się efektywności pożyczek indywidualnie, czy może w ramach całego portfela? Ogólnie rzecz biorąc, przyglądając się efektywności pożyczek, inwestorzy powinni traktować swoje inwestycje w pożyczki jak cały portfel, a nie jako oddzielne inwestycje indywidualne. Wynika to po prostu z dywersyfikacji. Jeśli inwestor zainwestował 1 000 EUR w jedną pożyczkę, a szacowane prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania wynosi 5 %, wówczas, w przypadku niewykonania zobowiązania przez takiego pożyczkobiorcę, inwestor ryzykuje utratę całej kwoty. Jeżeli jednak zamiast tego inwestor zainwestuje 1 000 EUR w 100 pożyczek, czyli 10 EUR w każdą z nich, z takim samym 5 % prawdopodobieństwem niewykonania zobowiązania, wówczas istnieje ryzyko, że średnio 5 pożyczek nie zostanie spłacone. Pozostałych 95 pożyczkobiorców będzie nadal dokonywać regularnych spłat, a otrzymane odsetki powinny z czasem z nadwyżką zrekompensować niewykonane zobowiązania. Pomimo że oczekiwane niewykonanie zobowiązań jest takie samo w obu przypadkach, zmienność stóp zwrotu będzie znacznie większa w przypadku inwestycji w jedną pożyczkę. Dywersyfikacja jest jedną z najważniejszych zasad inwestowania, a więcej na ten temat możesz przeczytać na naszym blogu we wpisie dotyczącym sposobów zdywersyfikowania portfela inwestycyjnego na naszym rynku.
A co z pożyczkami ze zobowiązaniem odkupu?
Dlatego też, inwestorzy powinni przede wszystkim przyjrzeć się efektywności pożyczek. A co z pożyczkami ze zobowiązaniem odkupu? Powszechnym błędem jest przekonanie, że w przypadku tych pożyczek, inwestorzy inwestują w firmy pożyczkowe, a nie w pożyczki, i że efektywność pożyczki nie jest ważna. Nie jest to prawdą.
Aby wyjaśnić, dlaczego efektywność pożyczki nadal ma największe znaczenie, przyjrzyjmy się dokładniej, jak działa zobowiązanie odkupu. Firma pożyczkowa zapewnia zobowiązanie odkupu. Jeżeli pożyczkobiorca spóźnia się o 60 lub więcej dni, firma pożyczkowa jest na mocy umowy zobowiązana do odkupienia pożyczki po wartości nominalnej niespłaconego kapitału powiększonego o narosłe odsetki. W tym miejscu ważne jest, aby zrozumieć, że przepływy pieniężne na pokrycie zobowiązania odkupu pochodzą ze spreadu stóp procentowych generowanego przez firmę pożyczkową.
Spread procentowy to różnica między oprocentowaniem pobieranym od pożyczkobiorców a oprocentowaniem przekazywanym inwestorom. Załóżmy na przykład, że firma pożyczkowa udziela 100 pożyczek po 1 000 EUR każda i udostępnia je inwestorom. Firma pożyczkowa pobiera od pożyczkobiorcy 30% rocznie, a szacowane prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązań dla tych pożyczek wynosi 10%. Na rynku Mintos firma pożyczkowa ma dwie możliwości sprzedaży tych pożyczek inwestorom — ze zobowiązaniem odkupu lub bez niego. Gdyby sprzedała pożyczki bez zobowiązania odkupu (tj. wówczas ryzyko niewykonania zobowiązania ponoszą inwestorzy) i zaoferowałaby inwestorom oprocentowanie w wysokości 20%, inwestorzy na koniec roku osiągnęliby stopę zwrotu netto w wysokości 8% – inwestorzy ponieśliby stratę kapitałową w wysokości 10 000 EUR, ale zarobiliby 18 000 EUR z tytułu odsetek od pożyczek niezagrożonych (20% * 90 000 EUR), osiągając zysk netto w wysokości 8 000 EUR od zainwestowanych 100 000 EUR. W tym przypadku wszystkie przepływy pieniężne pochodzą bezpośrednio ze spłat dokonywanych przez pożyczkobiorców.
Alternatywnie, pożyczki mogą być sprzedawane inwestorom ze zobowiązaniem odkupu, ale zamiast oprocentowania w wysokości 20%, pożyczki są sprzedawane z oprocentowaniem wynoszącym 8%. W takim przypadku, przepływy pieniężne do inwestorów składałyby się z dwóch części. Pierwsza część to spłaty otrzymane od pożyczkobiorców: kwota kapitału wynosi 90 000 EUR, a 8% od 90 000 EUR, to 7 200 EUR z tytułu odsetek. Druga część przepływów pieniężnych do inwestorów to płatności otrzymane od firmy pożyczkowej z tytułu odkupu — kwota kapitału 10 000 EUR (10% od 100 000 EUR) plus narosłe odsetki w wysokości 800 EUR (8% * 10 000 EUR) z tytułu niespłaconych pożyczek. Wynik netto jest taki sam, jak w przypadku pożyczki bez zobowiązania odkupu — inwestorzy uzyskują 8% stopę zwrotu netto, a firma pożyczkowa zarabia 9 000 EUR na pokrycie swoich kosztów i marży zysku.
Jakkolwiek środki na zobowiązanie odkupu rzeczywiście pochodzą od firmy pożyczkowej, należy zauważyć, że są to środki, które firma pożyczkowa zarabia dzięki dodatkowemu spreadowi. O ile w przypadku pożyczek sprzedanych bez zobowiązania odkupu firma pożyczkowa zarobi 10% z tytułu odsetek (30% minus 20% przekazanych inwestorom), to w przypadku pożyczek sprzedanych ze zobowiązaniem odkupu firma pożyczkowa zarobi 22% z tytułu odsetek (30% minus 8% przekazanych inwestorom). Dzięki dodatkowym 12%, firma pożyczkowa zarabia dodatkowe 10 800 EUR (12% * 90 000 EUR), co pozwala firmie pożyczkowej na pokrycie zobowiązania odkupu i wypłatę inwestorom 10 000 EUR plus odsetki w wysokości 800 EUR z tytułu pożyczek, których opóźnienie w spłacie wynosi 60 dni lub więcej.
Rozważając, czy firma pożyczkowa może udostępnić na rynku pożyczki ze zobowiązaniem odkupu, bardzo ważne jest dla nas, aby zobowiązanie odkupu pochodziło z dodatkowego spreadu. Jeśli na poziomie portfela pożyczek nie widzimy, że odkup może zostać pokryty z dodatkowego spreadu, nie zezwalamy firmie pożyczkowej na udostępnienie pożyczki ze zobowiązaniem odkupu.
W rezultacie nawet w przypadku pożyczek ze zobowiązaniem odkupu nadal najważniejsza jest ich efektywność. W przypadku pożyczek, których wyniki są zgodne z oczekiwaniami, firma pożyczkowa generuje dodatkowy spread, który wystarczy na pokrycie zobowiązania odkupu. Z drugiej strony, jeśli efektywność pożyczki uległaby pogorszeniu, a rzeczywisty wskaźnik niewykonania zobowiązania okaże się wyższy, niż oczekiwano, wówczas firma pożyczkowa może mieć trudności z odkupem takich pożyczek. W przypadku niewykonania przez firmę pożyczkową zobowiązania odkupu inwestorzy mogą nie otrzymać zwrotu swoich środków. Zdolność podmiotu zapewniającego odkup — którym może być firma pożyczkowa lub strona trzecia — do wywiązania się ze zobowiązania odkupu jest oceniana w postaci cząstkowego wyniku zwanego Siłą Okupu odnoszącego się do oceny możliwości inwestycyjnych na Mintos. Więcej informacji na temat Mintos Risk Scores znajduje się na naszej stronie internetowej.
Rola firmy pożyczkowej
Jeśli przy inwestowaniu w pożyczki na Mintos liczy się przede wszystkim ich efektywność, to jaka jest rola firmy pożyczkowej i dlaczego inwestorzy powinni zwracać uwagę na jej wyniki?
Firma pożyczkowa odgrywa zasadniczą rolę w udzielaniu i gwarantowaniu pożyczek. Jeśli standardy gwarantowania emisji są niskiej jakości, pożyczki udzielone przez daną firmę pożyczkową będą osiągać gorsze wyniki, co będzie miało bezpośredni wpływ na zyski inwestorów. Czynniki takie jak doświadczenie firmy pożyczkowej i kadry zarządzającej, zarządzanie ryzykiem i kontrola oraz proces oceny ryzyka zabezpieczenia mają kluczowe znaczenie przy analizie udzielania i gwarantowania przez nią pożyczek. Kondycja i wyniki portfela pożyczek są odzwierciedlone w wyniku cząstkowym oceny portfela pożyczek dotyczącej możliwości inwestycyjnych dostępnych na Mintos.
Ponadto, firma pożyczkowa odgrywa kluczową rolę w obsłudze pożyczek i ściąganiu spłat od pożyczkobiorców. Jakość, stabilność i doświadczenie firmy pożyczkowej, jako podmiotu obsługującego, bezpośrednio wpływa na efektywność pożyczek. Gdy firma pożyczkowa pełniąca funkcję podmiotu obsługującego jest stabilna, inwestorzy mogą być pewni, że spłaty od pożyczkobiorców będą pobierane i dystrybuowane w sposób uporządkowany, a jedyną rzeczą, która ma znaczenie, jest efektywność pożyczek. Gdyby jednak firma pożyczkowa zbankrutowała i zaprzestała obsługiwać pożyczki, nastąpiłyby przerwy w ściąganiu spłat od pożyczkobiorców i przekazywaniu ich inwestorom. Dlatego zwracamy szczególną uwagę na firmę pożyczkową jako podmiot obsługujący pożyczki i analizujemy doświadczenie jej kierownictwa i kadr, sytuację finansową firmy pożyczkowej, zasady i procedury, mechanizmy kontroli oraz historyczne wyniki dotyczące obsługi pożyczek, aby upewnić się, że możemy rozsądnie stwierdzić, że firma pożyczkowa będzie funkcjonować, aby móc obsługiwać pożyczki. Nasze ustalenia znajdują odzwierciedlenie w wynikach cząstkowych dotyczących oceny jednostki obsługującej pożyczki w odniesieniu do możliwości inwestycyjnych dostępnych na Mintos.
Na koniec, w przypadku pożyczek ze zobowiązaniem odkupu, firma pożyczkowa jest zazwyczaj również dostawcą zobowiązania odkupu. W tym przypadku, w szczególności przyglądamy się sytuacji finansowej firmy pożyczkowej, aby ocenić, czy pożyczki mogą być objęte zobowiązaniem odkupu, co jest szczególnie ważne na początku, ponieważ powstanie dodatkowego spreadu wymaga czasu. Jak wspomniano powyżej, zdolność każdej firmy pożyczkowej do wywiązania się ze zobowiązania odkupu jest oceniana w postaci wyniku cząstkowego dotyczącego Siły Odkupu.
Należy zauważyć, że efektywność pożyczki ma bardzo bezpośredni wpływ na ogólną stabilność firmy pożyczkowej. Jeśli efektywność pożyczki jest dobra, będzie to miało bezpośredni pozytywny wpływ na firmę pożyczkową oraz przełoży się na lepsze wyniki i sytuację finansową. To z kolei sprawi, że firma pożyczkowa będzie stabilniejszym podmiotem obsługującym pożyczki. Z drugiej strony, poważny spadek efektywności pożyczki może znacząco wpłynąć na sytuację finansową firmy pożyczkowej, a nawet doprowadzić do jej upadku.
Więcej na temat Mintos Risk Scores można przeczytać na naszej stronie internetowej, a o tym, jak sobie postępujemy z firmami pożyczkowymi w naszym artykule.
Podsumowanie
Przy inwestowaniu w pożyczki liczy się przede wszystkim ich efektywność. Pożyczki, które są spłacane zgodnie z oczekiwaniami, zapewnią inwestorom oczekiwane stopy zwrotu. Z drugiej strony, niepracujące pożyczki będą miały negatywny wpływ na stopy zwrotu osiągane przez inwestorów, nawet jeśli firma pożyczkowa oferuje zobowiązanie odkupu. Jednocześnie, firma pożyczkowa odgrywa kluczową rolę nie tylko jako pożyczkodawca i gwarant udzielanych pożyczek, ale także jako podmiot obsługujący i wykonujący zobowiązanie odkupu, zwłaszcza w przypadku, gdy wskaźniki niewykonania zobowiązań są wyższe, niż oczekiwano. Inwestorzy mogą inwestować w dobrze pracujące pożyczki, ale jeśli ryzyko kontrahenta dotyczące firmy pożyczkowej jest wysokie, inwestorzy mogą wymagać wyższych, oczekiwanych stóp zwrotu, aby w ten sposób zrekompensować dodatkowe ryzyko. Z drugiej strony, jeśli ryzyko kontrahenta dotyczące firmy pożyczkowej jest niskie, inwestorzy mogą być zadowoleni z niższych oczekiwanych stóp zwrotu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o ryzyku związanym z okazjami inwestycyjnymi dostępnymi na Mintos, możesz sprawdzić ich ocenę dostępną w postaci Mintos Risk Score oraz wyniki cząstkowe, możesz również skorzystać z naszej strony ze statystykami, aby zapoznać się z całościową oceną efektywności udostępnianych pożyczek.
W każdym razie nie można nie doceniać znaczenia dywersyfikacji, niezależnie od tego, czy dotyczy ona różnych pożyczkobiorców, rodzajów pożyczek, firm pożyczkowych, krajów itp. Więcej na ten temat można przeczytać w naszym artykule na temat dywersyfikacji. Większość specjalistów inwestycyjnych zgadza się, że dywersyfikacja jest najważniejszym elementem umożliwiającym osiągnięcie długoterminowych celów finansowych, przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka. Dlatego w Mintos mamy własne powiedzenie: nie wkładaj wszystkich pieniędzy w jedną pożyczkę, dywersyfikuj!
